Zoeken

Een greep uit mijn agenda.

Op 2 februari vierden we in de kathedraal de dag voor het God gewijde leven met een Eucharistieviering en ontmoeting voor de religieuzen en God gewijden. Zij leven de opdracht om het licht dat van God komt in hun leven te ontvangen en door te geven. We stonden erbij stil in de homilie.

Maandag 25 september was ik in Heemskerk waar de aartsbisschop van Asmara, Z. Exc. Menghesteab Tesfamariam te gast was bij Abba Tesfayohanes Yakob, de priester van de katholieke Eritrese gemeenschap. De aartsbisschop heeft de katholieke Eritrese gemeenschappen bezocht en het vormsel toegediend.

Dinsdag 14 en woensdag 15 februari vond in de katholieke universiteit in het centrum van Barcelona "Sant Pacià" een congres plaats over synodaliteit in de kerk en over hoe die in de verchillende landen wordt beleefd. Een deel van het congres heb ik meegemaakt en er een lezing gegeven over de kenmerken van synodaliteit en het verloop van het proces in Nederland.

De tweede dag van het Ad Limina bezoek - dinsdag 8 november - werd de Mis gevierd in de Lateraanse basiliek. Nu was er nog minder tijd voor het ontbijt dan gisteren, want we moesten al zeer snel weer bij de Congregatie voor de Bisschoppen zijn en daarna bij de Pauselijke Commissie voor de bescherming van minderjarigen, het dicasterie voor de clerus, het dicasterie voor de wetsteksten en het Dicasterie voor de oosterse kerken. Een vol programma! De dag ervoor bezocht ik nog het vroegere Nederlands college.

Vrijdagavond 4 maart was ik in Trefpunt café, een initiatief van de PKN kerk Het trefpunt in Bennebroek waar ik door Olof Huiberts werd geinterviewd over allerlei ontwikkelingen: oecumene, de kerkelijke ontwikkelingen in de laatste zestig jaar, de toekomst van geloof en kerk, het belang van diaconie/caritas en ook mijn eigen achtergrond.

In deze week van gebed voor de eenheid van de christenen (18-25 januari) heeft paus Franciscus een betekenisvolle stap gezet: de H. Ireneüs van Lyon (+202) is tot kerkleraar uitgeroepen, met de titel: leraar van de eenheid. Het oecumenisch gesprek met de Oosterse kerken staat onder zijn patronage.

Woensdag 24 maart is vicaris Gerard Bruggink gepromoveerd tot doctor in de theologie op een proefschrift over de primaatsdoctrine van paus Innocentius III (1198-1216). Misschien lijkt dat niet zo op het eerste gezicht, maar het is een actueel onderwerp.

Deze week is de week van gebed om de eenheid van de christenen, die jaarlijks wordt afgesloten op het feest van Paulus' bekering op 25 januari. In Haarlem wordt sinds vele jaren het initiatief genomen om gedurende deze week het getijdengebed te bidden. Dit vindt plaats in de St. Antoniuskerk ("Groenmarktkerk") in het centrum van de stad.

Paus Franciscus heeft op 11 januari bekend gemaakt dat de aanstellingen tot lector en acoliet, diensten in de Kerk die op grond van het doopsel en vormsel wordt verricht, geopend zullen worden voor vrouwen. Daartoe wordt canon 230 par. 1 van het kerkelijk wetboek gewijzigd en wordt de liturgie van de aanstellingen aangepast.

Op het hoogfeest van de onbevlekte ontvangenis van Maria heb ik in het museum Ons' Lieve Heer op Solder als afsluiting van de presentatie "Lieve Maria", rond het Maria-beeld uit rond 1700 van het musem, onderstaande lezing gehouden over de onbevlekte ontvangenis van Maria.

Graag wil ik langs deze weg alle mensen bedanken die op welke manier ook me hun felicitaties en hartelijke wensen hebben overgebracht bij mijn aantreden als bisschop van het bisdom Haarlem-Amsterdam. Deze eerste week heb ik onder meer een eerste brief aan alle gelovigen van ons bisdom gestuurd, die U ook via deze website kunt lezen. En de eerste benoemingen zijn gedaan: dr. Bart Putter werd vicaris-generaal, dr. André van den Hout werd bisschoppelijk vicaris en kanselier.

Op de vijfde zondag van Pasen valt dit jaar 2020 Moederdag en tevens de zondag voor de Oosterse Kerken. Tevens bidden we voor de intenties van deze Corona-tijd.

In de bidweek voor de eenheid van de christenen was ik voor de viering van de Eucharistie in de Mozes en Aäronkerk aan het Waterlooplein in Amsterdam, waar de Gemeenschap van Sant’ Egidio is. Voor de eerste keer was de TV-Mis uit deze kerk. Dat was even spannend: In deze kerk is normaal nooit een Eucharistieviering in de ochtenduren, maar aan het eind van de middag. Zouden er nu wel mensen komen?

Op woensdag 20 februari ontving ik de Armeense ambassadeur in Nederland, Z. Exc. Tigran Balayan, de voorzitter van de St. Grigor Narekatsi Foundation, de heer Vahan S. Avaklan Ph.D. en de pastoor van de Armeens Apostolische kerk in Amsterdam, Vader Taron Tadevosyan.

Van vrijdag 1 op zaterdag 2 februari was ik in priorij Thagor van de Kanunnikessen van het heilig Graf in Sint Odiliënberg, waar mw. mr. Erica Schruer werd ingekleed en haar noviciaat begon. Na de inkleding, die in het slot gebeurt, vierden we de Latijnse Vespers in de kapel van de zusters en de dag erop was de Hoogmis van het feest van de Opdracht van de Heer in de tempel (Maria Lichtmis).

Woensdag 30 mei heb ik een lezing gehouden voor de medewerkers van het Officialaat (kerkelijke rechtbank) van de bisdommen Utrecht, Rotterdam, Breda, Groningen-Leeuwarden en ’s-Hertogenbosch over de hervorming van het huwelijksproces die paus Franciscus in 2015 is begonnen. De tekst ervan vindt U hier.

Donderdag 5 oktober was bisschop Remigiose Inchananiyil van Thamarasserry van de Syro-Malabaren op bezoek, een bisdom van deze katholieke oosterse ritus in het noorden van de Indiase deelstaat Kerala.

In het protestantse kerkje van Nieuwveen werd op woensdag 26 april een oecumenisch symposium gehouden, georganiseerd vanuit de Protestantse kerk (PKN) en de Rooms Katholieke Clara Franciscus Federatie, de samenwerkende parochies van de regio. Ds. Arjan Plaisier en ik hebben een inleiding gegeven over de de kracht en de pijn van de oecumene. Die pijn was inderdaad voelbaar.

Een aantal interessante wetenschappers kwam samen voor een symposium in het Missionair Centrum in Heiloo waar het seminarie is gevestigd. Het onderwerp? Maria in de theologie van de Oosterse Kerken. Daarbij bleek dat ‘gevoelige’ thema’s als Maria als nieuwe Eva, Middelares en Voorspreekster in de Oosterse kerken goed aanvaard zijn. Wie spraken er?

Paus Franciscus heeft het Motu Proprio Concordia inter Codices (31 mei 2016) gepubliceerd, dat op 15 december 2016 van kracht wordt. Daarin staan een paar belangrijke veranderingen voor wat betreft de bediening van de sacramenten bij oosterse christenen. Vooral voor diakens heeft dit gevolgen. De belangrijkste veranderingen zijn:

Een priester of seminarist kan niet volstaan met het aan­vaarden van het celibaat als iets wat er nu een­maal bij hoort. Het is een levens­keuze die nauw samen­hangt met de betekenis van het priester­schap. De Kerk heeft de celibaats­ver­plich­ting van de priesters door de eeuwen heen bewaard.

Het kerkelijk wetboek stelt dat wie uit schuldige nalatigheid op onwettige wijze een handeling van kerkelijke macht of bediening of taak stelt of nalaat met schade voor een ander, moet worden gestraft. Wie misbruik maakt van een taak of kerkelijke macht, moet eveneens worden gestraft naar gelang de ernst van zijn handelen of nalaten. Dat geldt voor ieder die kerkelijke verantwoordelijkheid draagt, ook voor een diocesane bisschop.

Wanneer is iets een geloofswaarheid, wanneer is een kerkelijke uitspraak 'onfeilbaar'? Toen in 1998 de Apostolische Brief "Ad tuendam fidem" verscheen, meenden velen dat het terrein van onfeilbare uitspraken werd uitgebreid. Zo bestaan er nogal eens misverstanden over onfeilbaarheid en de geloofswaarheden.

Paus Franciscus heeft de nietig­ver­klarings­procedure voor huwelijken sterk vereen­voudigd. Op de website van het katholiek nieuwsblad heb ik een eerste reactie gegeven op de nieuwe bepalingen die in twee motu proprio's zijn vervat, waarmee de paus een aantal canones van het wetboek voor de Latijnse Kerk en de codex voor de katholieke oosterse kerken wijzigt. De nieuwe bepalingen worden van kracht op 8 december, begin van het heilig jaar van de barmhartigheid.

Het onderstaande artikel is opnieuw een inleiding die gehouden is tijdens de priesterretraite in het bisdom Roermond over de Constitutie over de Kerk, Lumen gentium. Deze inleiding gaat over het derde hoofdstuk van de Constitutie en met name over de verhouding van de priester met zijn bisschop.

De buitengewone bisschoppensynode over het gezin blijft veel aandacht trekken van de pers. Op woensdag 22 oktober komt het EO programma Arena met een debat. Uitgangspunt is de stelling “De RKKerk moet homo’s en gescheiden mensen gelijke rechten geven”. Op de website kun je stemmen “eens” of “oneens”. Ik zou geneigd zijn om “eens” te stemmen, maar de foto erbij toont het uitreiken van de heilige communie. Is het mogen communiceren dat “gelijke recht” dat de Kerk aan homoseksuelen en hertrouwd gescheidenen moet geven?

Terwijl het Sint Pieterplein al volstroomde voor weer een druk bezochte pauselijke audiëntie, gingen de Nederlandse bisschoppen op weg om in groepen verschillende curie-departementen te bezoeken.

De Dogmatische Constitutie over de Kerk Lumen Gentium is zonder twijfel het allervoornaamste document van het tweede Vaticaans concilie. Tijdens het tweede Vaticaans concilie werd - naar een idee van Leo-Joseph kardinaal Suenens in aansluiting bij de openingstoespraak van de Z. paus Johannes XXIII - al uitgesproken dat dit concilie zou worden gecentreerd rond twee hoofddocumenten die respectievelijk over de Kerk in zich (Ecclesia ad intra) en over de Kerk naar buiten toe, in de wereld van deze tijd (Ecclesia ad extra) zouden gaan.

Zaterdagavond 7 september vond op het Sint Pietersplein een gebedswake plaats om te bidden om vrede voor Syrië, het midden oosten en heel de wereld. Zo'n 100.000 mensen namen aan de vier uur durende wake deel, waaronder de medewerkers van de Haarlemse diocesane curie en ikzelf. Paus Franciscus riep op tot vergeving, dialoog en verzoening als enige weg naar vrede.

Een priester of seminarist kan niet volstaan met het aanvaarden van het celibaat als iets wat er nu eenmaal bij hoort. Het is een levenskeuze de nauw samenhangt met de betekenis van het priesterschap. De Kerk heeft de celibaatsverplichting van de priesters door de eeuwen heen bewaard.

De Codex Iuris Canonici  is bij verschijnen “het laatste conciliedocument” genoemd, omdat dit wetboek de leer van het tweede Vaticaans concilie heeft “vertaald” naar de praktische regelingen. Het concilie heeft de sacramentaliteit van de Kerk beklemtoond en bevestigd dat door de sacramenten een deelname wordt geschonken aan de zending van Christus en de kerk. Het kerkelijk wetboek heeft op allerlei terreinen van het kerkelijk leven de band tussen het ontvangen sacrament (doopsel, vormsel, wijding) en de uit te oefenen bevoegdheid onderstreept en versterkt, zodat meer tot zijn recht is gekomen dat de kerkelijke taken worden uitgeoefend uit kracht van de sacramenten die men heeft ontvangen.